بررسی تغییرات پایه پولی بر سطح فعالیت های اقتصادی و سطح عمومی قیمت ها در دوره های تفکیک شده طی سال های 1358 تا 1390

پول و تأثیرگذاری آن بر متغیر های کلان اقتصادی مانند تورم و تولید از مهم ترین سوالات اقتصاد محسوب می شود. از آنجا که جزء مهم حجم پول، پایه پولی بانک مرکزی است، لذا مطالعات فراوانی در زمینه تأثیر گذاری پایه پولی و اجزای آن بر تورم انجام شده است. در این تحقیق نیز به بررسی تأثیر اجزای پایه پولی بر سطح عمومی قیمت ها و تعیین سهم هر کدام از اجزای پایه پولی بر تورم پرداخته شده است. همچنین با توجه به این مسأله که پول می تواند در رفع کمبود تولید در کشور موثر باشد یا نه، به بررسی تأثیر نقدینگی و نهایتاً پایه پولی بر تولید پرداخته شده است. در بررسی تأثیر گذاری اجزای پایه پولی بر تورم ، از سه متغیر خالص دارایی های خارجی، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی و مانده بدهی بانک ها به بانک مرکزی استفاده شده است. در این مدل سه دوره طبق روند رشد درآمد های نفتی اتخاذ شده است. دوره اول از فصل اول 1358 تا فصل سوم 1370 می باشد که رشد درآمد های نفتی پایین بوده است دوره دوم نیز از فصل چهارم 1370 تا فصل چهارم1380 اتخاذ شده که رشد درآمد های نفتی نسبت به دوره اول داشته است. و دوره سوم که از فصل اول 1381 تا فصل چهارم1390 می باشد که طی این دوره رشد فزاینده ای در درآمدهای نفتی وجود داشته است. در مورد تأثیر گذاری پول بر تولید نیز ابتدا اثر نقدینگی بر تولید بررسی می شود و سپس با جایگزین کردن پایه پولی به جای نقدینگی به برآورد پایه پولی بر تولید با استفاده از مدل رشد سولو پرداخته شده است.هر دو مدل تورم و تولید با روش ardl برآورد گردید و نتایج بدین صورت بود که اجزای پایه پولی طی سه دوره تفکیک شده بلند مدت تأثیر مثبت بر تورم داشته اند. همچنین تأثیر نقدینگی و پایه پولی بر تورم در بلند مدت مثبت و معنی دار بوده و درصد تأثیر گذاری آن ها اندک می باشد. در دوره اول و دوم تورم موثرترین متغیر پایه پولی، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی بوده و در سال هایی که شاهد رشد فزاینده درآمدهای نفتی بوده ایم (دوره سوم) مانده بدهی بانک ها به بانک مرکزی بیشترین تأثیر را بر روی تورم داشته است.